Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn để sửa đổi, bổ sung quy định hoạt động đào tạo về kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo, chuẩn đo lường và quy định về trình tự, thủ tục ban hành văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam.

Ngày viết: Thứ Năm, Tháng Hai 6, 2025 | 16:29 - Lượt xem: 545

Trước năm 2015, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (nay là Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia) đã ban hành hướng dẫn về việc xây dựng và ban hành văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam (ĐLVN) cũng như tổ chức đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo và chuẩn đo lường. Tuy nhiên, quá trình này vẫn tồn tại nhiều vấn đề bất cập cần sự điều chỉnh.

Thực trạng và sự cần thiết phải sửa đổi quy định về xây dựng, ban hành ĐLVN và đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo

Đối với xây dựng và ban hành ĐLVN, theo Quyết định số 836/QĐ-TĐC ngày 25/5/2011, Tổng cục đã hướng dẫn việc xây dựng và ban hành ĐLVN. Kể từ đó, đã có 349 ĐLVN được ban hành, đặc biệt là ĐLVN đối với các phương tiện đo nhóm 2. Tuy nhiên, quá trình này vẫn gặp phải nhiều khó khăn. Cụ thể, các quy định về trình tự và thủ tục ban hành văn bản kỹ thuật chưa kịp thời cập nhật với các yêu cầu pháp lý mới sau khi Luật Đo lường năm 2011 được ban hành. Các văn bản này chưa có quy định về thành phần hồ sơ với trường hợp đặc biệt khi xây dựng và ban hành, và việc kết hợp cập nhật văn kỹ thuật với đào tạo kỹ thuật viên cũng chưa được chú trọng. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ trong xây dựng văn bản kỹ thuật đo lường còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.

Đối với đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo, ngày 17/4/2015, Tổng cục đã ban hành Quyết định số 473/QĐ-TĐC về đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn và thử nghiệm phương tiện đo (Quyết định 473) thay thế các quy định trước đây và áp dụng các yêu cầu trong Luật Đo lường và văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn gặp phải một số khó khăn. Một trong những vấn đề chính là việc thiếu các quy định cụ thể về chương trình đào tạo, giáo trình, giảng viên và trách nhiệm trong công tác đào tạo về đo lường. Ngoài ra, chưa có quy định đối với trường hợp hoạt động đào tạo của tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm áp dụng hoàn toàn văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam và các trường hợp đặc biệt trong đào tạo. Tuy vậy, Quyết định 473 vẫn đáp ứng phần lớn yêu cầu về quản lý và góp phần nâng cao hiệu quả công tác đào tạo về đo lường. Tuy nhiên, với sự thay đổi trong các văn bản pháp lý từ năm 2016 và yêu cầu thực tiễn, việc sửa đổi các quy định này là cần thiết.

Những điểm mới và lợi ích của việc sửa đổi quy định

Sự thay đổi trong các quy định về xây dựng ĐLVN và đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo là rất cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa và nâng cao chất lượng công tác đo lường. Đứng trước tình hình đó, Ban Đo lường đã chủ trì nhiệm vụ “Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn để sửa đổi, bổ sung quy định hoạt động đào tạo về kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo, chuẩn đo lường và quy định về trình tự, thủ tục ban hành văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam” để hoàn thiện các dự thảo thay thế Quyết định 836 và Quyết định 473.

Các dự thảo thay thế Quyết định 836 và Quyết định 473 đã được hoàn thiện trên cơ sở ý kiến các bên liên quan và sẽ mang lại nhiều lợi ích cho công tác quản lý và các tổ chức tham gia hoạt động đo lường khi được ban hành chính thức.

Dự thảo thay thế Quyết định 836: Dự thảo thay thế Quyết định 836 đã được cập nhật theo các quy định pháp luật hiện hành về đo lường, tạo sự thống nhất và thuận lợi trong tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật liên quan. Dự thảo đã bổ sung các nội dung quan trọng như Ban Kỹ thuật và Hội đồng thẩm xét kỹ thuật theo Thông tư 04/2022/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ cũng như tăng cường tính thực tiễn, hợp lý của ĐLVN, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời, các quy định về trình tự thực hiện, hồ sơ (bao gồm trường hợp đặc biệt theo yêu cầu quản lý) và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân tham gia liên quan (ví dụ: đơn vị chủ trì trực thuộc Ủy ban và đơn vị chủ trì không trực thuộc Ủy ban) cũng được làm rõ. Quá trình xây dựng và ban hành ĐLVN tăng cường áp dụng chuyển đổi số, giúp giảm thiểu thời gian và tăng hiệu quả công tác quản lý, đẩy mạnh áp dụng công nghệ mới trong đo lường.

Dự thảo thay thế Quyết định 473: Dự thảo thay thế Quyết định 473 đã làm rõ các quy định về chương trình, giáo trình và tài liệu đào tạo, công nhận giảng viên, cũng như phân cấp đào tạo trong các đơn vị trực thuộc Ủy ban. Quyết định này cũng đưa ra các quy định mới về việc đào tạo đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo. Những sửa đổi này sẽ giúp các tổ chức đào tạo nâng cao chất lượng công tác giảng dạy và bồi dưỡng nhân lực.

Tác động và lợi ích của việc sửa đổi quy định

Việc sửa đổi quy định về xây dựng ĐLVN và đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo có tác động lớn đến chất lượng công tác quản lý và các dịch vụ kỹ thuật đo lường. Các thay đổi này giúp nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đo lường, đảm bảo chất lượng dịch vụ đo lường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và hỗ trợ phát triển kinh tế.

Hơn nữa, việc hoàn thiện hệ thống đo lường sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc cho việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào công tác đo lường, từ đó nâng cao hạ tầng đo lường quốc gia và đáp ứng các yêu cầu quốc tế. Điều này không chỉ tạo ra cơ hội hợp tác quốc tế mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong lĩnh vực đo lường.

Tóm lại, việc sửa đổi và hoàn thiện các quy định về xây dựng ĐLVN và đào tạo kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo là một bước quan trọng trong việc nâng cao chất lượng công tác quản lý và phát triển hệ thống đo lường quốc gia. Các thay đổi này không chỉ đáp ứng nhu cầu phát triển khoa học kỹ thuật mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững và hội nhập quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực đo lường.

Cao Bách – Ban Đo lường