Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Cơ hội cho địa phương bứt phá

Ngày viết: Thứ Năm, Tháng Mười 16, 2025 | 21:32 - Lượt xem: 47

Sáng ngày 16/10/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị Tập huấn quản lý nhà nước về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo cho lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ địa phương. Chương trình có sự tham gia của Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cùng lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương trên cả nước.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương.

Phát biểu tại chương trình, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh, trong quá trình sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy và thực hiện phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương, các hoạt động về KHCN, ĐMST&CĐS phải được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Thứ trưởng khẳng định, chưa bao giờ công tác KHCN, ĐMST&CĐS lại nhận được sự quan tâm sâu sắc, toàn diện như hiện nay – đây vừa là cơ hội để các địa phương bứt phá, vừa là thách thức đòi hỏi đổi mới trong tổ chức, nguồn lực và năng lực thực thi. Ông bày tỏ kỳ vọng lãnh đạo các Sở KH&CN địa phương sẽ thể hiện rõ vai trò tiên phong của ngành trong giai đoạn phát triển mới.

Theo Thứ trưởng, kể từ khi hai Bộ được hợp nhất, Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Quốc hội xem xét 5 dự án luật quan trọng, và trong vài tháng tới sẽ tiếp tục trình thêm 5 dự án luật mới – khối lượng công việc được đánh giá là mang tính lịch sử của ngành trong một năm. Đáng chú ý, Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) – một trong những đạo luật tiên phong mà đến nay chỉ có rất ít quốc gia trên thế giới ban hành – sẽ sớm được trình Quốc hội. Đây không chỉ là thách thức lớn, mà còn là cơ hội để ngành KH&CN khẳng định vai trò dẫn dắt trong tiến trình hội nhập số toàn cầu.

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương đề nghị lãnh đạo các Sở KH&CN đặc biệt quan tâm ba nhóm nhiệm vụ lớn. Thứ nhất, cần nâng cao hiệu quả đầu tư và quản lý vốn KHCN, ĐMST&CĐS: Trong bối cảnh luật pháp và cơ chế tài chính có nhiều thay đổi, việc đăng ký vốn đầu tư cho KHCN, ĐMST&CĐS đóng vai trò then chốt. Hiện nay, toàn bộ chi thường xuyên và chi đầu tư liên quan đến lĩnh vực KH&CN của các bộ, ngành, địa phương đều phải được thẩm định bởi Bộ KH&CN trước khi trình Chính phủ. Riêng trong năm 2025, Trung ương đã đăng ký nguồn vốn 42 nghìn tỷ đồng cho các hoạt động KHCN, ĐMST&CĐS. Đây là nguồn lực rất quan trọng, đòi hỏi các địa phương phải nâng cao trách nhiệm trong quản lý, giám sát, đảm bảo hiệu quả đầu tư, tiến độ giải ngân và tính liên thông của các nền tảng số.

Thứ hai, hình thành và phát triển các khu công nghệ số tập trung, gắn với nhu cầu thực tiễn của địa phương. Thứ trưởng cho biết, chưa khi nào số lượng địa phương đăng ký khu công nghệ số tăng mạnh như hiện nay. Tuy nhiên, mới chỉ Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu theo Nghị quyết 57. Vì vậy, các địa phương cần xây dựng các nền tảng số triển khai nhanh, hiệu quả, gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và người dân.

Thứ ba, đẩy mạnh triển khai hệ thống dữ liệu và báo cáo trực tuyến dùng chung, hướng tới quản trị số thống nhất toàn ngành. Bộ KH&CN đang xây dựng hệ thống dữ liệu dùng chung, cung cấp tài khoản truy cập cho các Sở KH&CN địa phương để kết nối, chia sẻ thông tin và triển khai thống nhất các thủ tục hành chính, báo cáo trực tuyến toàn ngành.

“Các lãnh đạo Sở cần chỉ đạo quyết liệt để triển khai hiệu quả các nền tảng này, bảo đảm đồng bộ từ Trung ương tới địa phương”, Thứ trưởng đề nghị.

Ông Nguyễn Khắc Lịch – Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin.

Tại hội nghị, ông Nguyễn Khắc Lịch – Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin đã trao đổi về công tác quản lý nhà nước về công nghiệp công nghệ số, khẳng định vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, là động lực cho sự phát triển trong kỷ nguyên số.

Ông Lịch cho biết, doanh thu tháng 9 vừa qua đạt 482.174 tỷ đồng, tăng 47,9% so với cùng kỳ năm 2024; lũy kế đến tháng 9/2025 đạt 3.749 nghìn tỷ đồng, tăng 29,6% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 88% kế hoạch năm 2025. Kim ngạch xuất khẩu phần cứng, điện tử tháng 9 đạt 16,8 tỷ USD, tăng 44% so với cùng kỳ năm 2024; Lũy kế đến tháng 9/2025 đạt 129,3 tỷ USD, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 81% kế hoạch năm 2025. Số lượng lao động trong doanh nghiệp CNTT ước đạt khoảng 1,9 triệu người. Số doanh nghiệp công nghệ số là 77.989 doanh nghiệp.

Luật Công nghiệp công nghệ số (CNCNS) là cột mốc chuyển mình quan trọng đánh dấu bước phát triển mới, mở rộng sang lĩnh vực bán dẫn, AI và tài sản số. Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành luật riêng cho lĩnh vực này, thiết lập khung pháp lý minh bạch, hiện đại, bảo đảm an toàn, an ninh mạng và quyền lợi người dùng.

Cơ chế ưu đãi vượt trội trong Luật CNCNS được xem là điểm đột phá, tạo sức hút lớn đối với doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao. Cụ thể, đối với nhóm sản phẩm và dịch vụ CNCNS nói chung, doanh nghiệp sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong hai năm đầu và giảm 50% trong bốn năm tiếp theo, đồng thời được miễn tiền thuê đất trong ba năm.

Với nhóm sản phẩm CNS trọng điểm như bán dẫn, AI, điện toán hiệu năng cao (HPC) và các khu công nghệ số tập trung, mức ưu đãi còn mạnh mẽ hơn: Thuế suất thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miễn thuế trong 4 năm đầu và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo, cùng với miễn tiền thuê đất 11 năm (có thể kéo dài đến 15 năm nếu đầu tư tại địa bàn đặc biệt khó khăn).

Đặc biệt, đối với các dự án tính chất quy mô lớn trên 6.000 tỷ đồng thuộc nhóm sản phẩm trọng điểm như bán dẫn, AI, HPC, Luật quy định thuế suất ưu đãi chỉ 5% trong 37 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 6 năm đầu, giảm 50% trong 13 năm tiếp theo; đồng thời miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước trong 22 năm và giảm 75% cho thời gian còn lại.

Cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin nhấn mạnh, việc tự chủ và tự cường về công nghệ số, công nghệ số chiến lược, chính là nền tảng cho sự phát triển của ngành CNCNS. Trên cơ sở đó, cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, làm chủ công nghệ, thiết kế và sản xuất các sản phẩm, dịch vụ công nghệ số trong nước, thúc đẩy sản phẩm “Made in Vietnam”.

Các đại biểu tham dự hội nghị.

Trong khuôn khổ chương trình, đại diện Trung tâm Công nghệ thông tin (Bộ KH&CN), Sở KH&CN TP.Hồ Chí Minh và Sở KH&CN tỉnh Bắc Ninh đã có những chia sẻ thiết thực, phản ánh kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình triển khai chuyển đổi số tại đơn vị, góp phần hoàn thiện mô hình tổng thể chuyển đổi số của toàn ngành KH&CN.

Có thể thấy, trong bối cảnh hiện nay, khi KHCN, ĐMST&CĐS được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm và coi là động lực then chốt cho phát triển kinh tế – xã hội, kỳ vọng đặt ra là lãnh đạo các Sở KH&CN địa phương sẽ tiếp tục phát huy vai trò tiên phong, trở thành lực lượng nòng cốt đưa KHCN, ĐMST&CĐS thực sự trở thành động lực phát triển bền vững cho từng địa phương và cho cả nền kinh tế quốc gia.

Ngọc Xen